Waarom veel oudste dochters ondernemer zijn
Veel ondernemers zijn oudste dochter. Volgens Aike Borghuis, auteur van het bestverkochte managementboek van 2023 ‘Het verborgen leiderschap van oudste dochters, is dat niet gek.
In dit artikel lees je hoe het komt dat veel oudste dochters voor het ondernemerschap kiezen en wat hun kwaliteiten en valkuilen als ondernemer zijn.
De kwaliteiten van oudste dochters
Dat veel oudste dochters voor het ondernemerschap kiezen heeft volgens Aike te maken met het feit dat veel oudste dochters niet tegen autoriteit kunnen.
“Als oudste dochter neem je van jongs af aan veel verantwoordelijkheid op je schouders. Je bent dus gewend om te zien wat er nodig is en daarnaar te handelen. Daardoor heb je al snel het gevoel dat je het beter kunt dan je leidinggevende.”
Dat is niet de enige reden dat veel oudste dochters een eigen bedrijf beginnen.
“Oudste dochters zijn resultaatgericht en in organisaties gaat het ze vaak te langzaam. Ook zijn het pioniers en daar is in loondienst vaak weinig ruimte voor.
Daarnaast willen oudste dochters altijd het geheel versterken. Ze zijn niet alleen bezig met hun eigen stukje, maar kijken ook altijd naar de impact die iets heeft op het grotere geheel. En ook dat kunnen ze in loondienst niet altijd kwijt.”
Oudste dochters hebben dus een groot verantwoordelijkheidsgevoel, zijn resultaatgericht, houden van pionieren en willen het geheel versterken. Deze kwaliteiten zorgen ervoor dat ze het vaak beter doen als ondernemer dan in loondienst.
Daarnaast heeft het volgens Aike ook te maken met de bestaande systemen. Ook die zorgen ervoor dat oudste dochters vaak voor het ondernemerschap kiezen.
“Oudste dochters zien mogelijkheden. Zij zien wat er anders kan. Dat proberen ze eerst voor elkaar te krijgen in loondienst, maar dat lukt vaak niet. Wat niet zo gek is, want systemen willen niet veranderen. Die willen blijven zoals ze zijn.
Daarom kiezen oudste dochters er vaak voor om het buiten de bestaande systemen om te doen. Dus vanuit hun eigen bedrijf.”
De valkuilen van oudste dochters
Volgens Aike is de plek in je gezin van herkomst van invloed op de ontwikkeling van je kwaliteiten.
“Als oudste dochter krijg je van jong af aan al mee dat jij de oudste bent en dus de wijste moet zijn. Vaak krijg je ook te horen: ‘Hé, let jij even op je broertje of zusje?’. Vandaar dat verantwoordelijkheidsgevoel.
Bovendien zijn we onbewust vaak bang dat ze ons ‘wegdoen’ als er een broertje of zusje komt. Dus ben je alert op wat je kan doen om erbij te blijven of om de boel bij elkaar te houden.”
Dit levert je dus kwaliteiten op, maar ook valkuilen. Valkuilen waar je als ondernemer flink last van kunt hebben.
“Als oudste dochter word je in je gezin van herkomst vaak vooral gewaardeerd om wat je doet. Niet om wie je bent. Daardoor ga je als ondernemer vaak heel hard werken. Te hard. Om te bewijzen dat je goed genoeg bent.
En omdat oudste dochters gewend zijn om te reageren op dat wat er van hen gevraagd wordt in plaats van op dat wat ze zelf willen, zeggen ze als ondernemer te vaak ‘ja’ tegen opdrachten die niet bij hen passen.
Ook zien ze vaak de gaten die vallen en wat er nodig is. Dus springen ze bij klanten vaak in gaten die misschien helemaal niet hun verantwoordelijkheid zijn.”
Aike, zelf ook oudste dochter, herkent de valkuilen waar veel ondernemers intrappen. Vooral de valkuil ‘zelluf doen’. :-)
“We zijn als oudste dochter gewend de dingen zelf te doen. Dat hebben we zo geleerd. Dus vinden we als ondernemer dat we ook alles zelf moeten kunnen, waardoor we geen hulp inschakelen.
We modderen dus veel te lang aan in de overtuiging dat we zelf moeten uitvinden hoe je moet ondernemen. Terwijl het natuurlijk veel sneller gaat en leuker en lichter wordt als je hulp inschakelt. Dat heb ik zelf ook gemerkt.
Zonder het paraplu-traject zou ik me met mijn bedrijf nooit op oudste dochters zijn gaan richten. Die helderheid en focus ontstond tijdens het traject. En dankzij het 1-op-1 traject marketing op maat heb ik mijn bedrijf op de kaart gezet.
Ook al heb ik nog steeds de neiging de dingen zelf te doen, ik doe het als ondernemer nu nooit meer alleen. Ik werk samen met een team en heb altijd een coach.”
Je staat niet op jouw plek
Veel oudste dochters zijn - zonder dat ze het doorhebben - in hun gezin van herkomst op de verkeerde plek gaan staan. Heb jij dat ook gedaan, dan heeft dat invloed op de manier waarop je onderneemt.
Volgens Aike is het niet gek dat veel oudste dochters op een plek staan die eigenlijk niet van hen is.
“Op het moment dat jij geboren wordt, ontstaat er een nieuw familiesysteem. En wat willen familiesystemen? Die willen in balans en compleet zijn.
Dat betekent dat jij als oudste dochter in het eerste gat dat vrijkomt of dat niet in balans is, wordt gezogen. Jij bent namelijk de eerste op wie het systeem appèl doet.
Ik vergelijk het vaak met zo’n kindermobiel die boven een bedje hangt. Als je een van de elementen eruit haalt, dan zie je dat de rest direct gaat compenseren. Jij bent als oudste dochter de eerste die die compensatie in jouw familiesysteem kan doen.”
Daarnaast gaan veel oudste dochters bemiddelen tussen hun vader en moeder, als ze voelen dat er spanning tussen hun ouders is.
“Dat is waarom veel oudste dochters bijvoorbeeld goede interimmanagers zijn, of mediators of HR-managers. Ze zijn het gewend om te bemiddelen. Om de belangen van verschillende partijen te zien en het geheel te versterken.
Ze hebben hun antennes openstaan zodat ze ervoor kunnen zorgen dat er harmonie (in hun familiesysteem) is en blijft.
Maar dat maakt het ook moeilijk om als ondernemer voor jezelf te kiezen. Want als je dat doet, dan heb je – vaak onbewust – het gevoel dat dan als het ware de boel in elkaar zal storten en dat kan natuurlijk niet.”
Oudste dochters hebben zelf echter vaak niet door dat ze niet op hun eigen plek in het familiesysteem staan. Ze staan hierdoor als ondernemer – zonder dat ze zich hiervan bewust zijn - in hun bedrijf vaak op de plek van de ‘ouder’ of op de plek van het ‘kind’ en dus niet op de volwassen plek.
Dit is van invloed op de manier waarop je onderneemt.
“Sta je in je bedrijf op de ouder-plek, dan kan het zijn dat je je groter maakt dan je bent. Je hebt dan de neiging om je klanten te gaan redden, waardoor de samenwerking niet gelijkwaardig meer is.
Ook kan er dan te veel op jouw schouders komen te liggen, terwijl je als ondernemer juist wilt dat het eigenaarschap bij je opdrachtgever of klant blijft.”
Ook veel ondernemers staan op de kind-plek.
“Sta je op de kind-plek, dan maak je je als ondernemer te klein en daardoor kunnen potentiële klanten geen ‘ja’ tegen je zeggen. Want als jij het niet gelooft, dan doen je klanten dat ook niet.
Ook is het dan heel eng om nieuwe keuzes te maken. Dat lukt bijna niet. Je wilt misschien wel, maar kunt die stap vaak niet zetten. Je blijft dan hangen in klussen die eigenlijk helemaal niet passend zijn. Ook uit angst om mensen teleur te stellen.”
Het is dus belangrijk dat je als ondernemer op de juiste plek staat. Op jouw volwassen plek. Zodat je je kwaliteiten als oudste dochter optimaal in je bedrijf kunt inzetten.
Het Onderscheidend Ondernemen Festival
Sta je als oudste dochter onbewust niet op de volwassen plek dan heeft dat invloed op jou als ondernemer en op je bedrijf. Daarom hebben we Aike gevraagd om een sessie op ons festival te geven. Een plenaire sessie, zodat iedereen deze sessie kan volgen.
“Ik laat je in mijn sessie zien en ervaren hoe de kind-, ouder- of volwassenplek eruitziet en voelt, zodat je voortaan kunt herkennen op welke plek je staat. Ik doe dit aan de hand van het verhaal over mijn boek. Want tijdens het schrijven hiervan viel ik zelf ook weer in de valkuil van oudste dochters.”
Deze sessie is niet alleen interessant voor oudste dochters, want welke plek in je gezin van herkomst je ook hebt, het is als ondernemer belangrijk dat je in je bedrijf op de volwassen-plek staat.
De plenaire sessie van Aike is in de middag. Wil je deze sessie bijwonen? Meld je dan aan voor het Onderscheidend Ondernemen Festival.
Wil je meer lezen over Aike? Bezoek dan haar website: https://aikeborghuis.nl